Παιδεία - Υγεία – Κοινωνικές υποδομές

Η στήριξη πολιτικών οικονομικής συνοχής και σύγκλισης απαιτεί κοινωνικές πολιτικές και δομές που να ανταποκρίνονται της σύγχρονες ανάγκες. Δεν μπορεί στον 21ο αιώνα οι κάτοικοι των νησιών να ζουν υπό το κράτος της αβεβαιότητας και της ανασφάλειας και να εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να είναι εξαρτημένοι από το συγκεντρωτικό κράτος της Αθήνας.

α) Παιδεία-Εκπαίδευση

Εκπαίδευση, που θα καθιστά το Νότιο Αιγαίο, Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας

Στην πολυνησιακή περιοχή μας, οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονται. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής της Γ.Σ.Ε.Ε. (Γ.Σ.Ε.Ε., 2007), η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου συγκαταλέγεται στις “γκρίζες και τις μαύρες ζώνες” του ελλαδικού εκπαιδευτικού χάρτη, καθώς εκτός από τα χαμηλά ποσοστά πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, περισσότερο ανησυχητικές είναι οι απώλειες που εμφανίζονται σε επίπεδο σχολικής διαρροής και πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης.

Το συγκεντρωτικό, άκαμπτο, ιεραρχικά δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για αποκεντρωμένες εκπαιδευτικές πολιτικές. Πολιτικές που θα λειτουργούν αντισταθμιστικά σε όφελος των υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά νησιώτικων περιοχών και θα αφορούν όχι μόνο στα αυξημένα κονδύλια για τις ανάγκες λειτουργίας των σχολικών μονάδων, αλλά και στην παροχή οικονομικών κινήτρων στους εκπαιδευτικούς, που σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αξιοπρεπούς διαμονής και διαβίωσης, στην ανάπτυξη και υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων σε εκπαιδευτικούς και γονείς (αποκεντρωμένα επιμορφωτικά κέντρα), στην εφαρμογή προγραμμάτων Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης για κοινωνική και μαθησιακή ένταξη των παιδιών των μεταναστών, στη θεσμική πρόβλεψη για υποστηρικτικούς θεσμούς για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στην αντιμετώπιση του οξυμένου στεγαστικού προβλήματος των σχολικών μονάδων, κ.ά.

Εξειδικεύοντας την παραπάνω βασική μας θέση, το Νότιο Αιγαίο Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, διεκδικούμε:

• Αυξημένες επιχορηγήσεις για τις λειτουργικές ανάγκες των σχολικών μονάδων σε όλες τις βαθμίδες (από την Προσχολική ως την Τριτοβάθμια).

• Προτεραιότητα στην κατασκευή σύγχρονων σχολικών κτηρίων

• Πλήρης κάλυψη της περιοχής με μονάδες Προσχολικής Αγωγής & Βρεφονηπιακούς Σταθμούς.

• Οικονομικά κίνητρα στους εκπαιδευτικούς (εκτός από το επίδομα προβληματικής περιοχής) για αξιοπρεπή διαβίωση, για την απερίσπαστη άσκηση του εκπαιδευτικού τους έργου, αλλά και ως κίνητρο για προσφορά εκπαιδευτικού έργου.

• Προτεραιότητα στη λειτουργία Ολοήμερων Σχολείων (Νηπιαγωγείων, Δημοτικών, Γυμνασίων), με συνεκτικό και ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα, με επαρκείς υποδομές και μέσα, υποχρεωτικό για όλα τα παιδιά. Στελέχωση τους με ειδικότητες που σχετίζονται με την τέχνη και τον πολιτισμό, έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά για τους μαθητές των νησιωτικών περιοχών όπου οι δυνατότητες για επαφή με πολιτιστικές δραστηριότητες είναι περιορισμένες. Η λειτουργία του ολοήμερου σχολείου έρχεται επίσης να καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες των κατοίκων οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται σε τουριστικά επαγγέλματα με ανελαστικά και διευρυμένα ωράρια.

• Εξαίρεση της περιοχής από τα περιοριστικά μέτρα που αφορούν τους διορισμούς των εκπαιδευτικών και στις δύο βαθμίδες, καθώς οι αριθμοί εδώ νοηματοδοτούνται διαφορετικά. Αν ισχύσουν τα νέα κυβερνητικά μέτρα που αφορούν την αναλογία δασκάλων και μαθητών στην Α/θμια Εκπαίδευση, θα προκύψουν υποβιβασμοί, κυρίως, ολιγοθέσιων σχολείων ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες νησιωτικές περιοχές με αρνητικές συνέπειες στο ήδη υποβαθμισμένο εκπαιδευτικό έργο.

• Προτεραιότητα και κίνητρα για την πλήρη –σε ειδικότητες– στελέχωση των σχολικών μονάδων. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από την έλλειψη δυνατότητας για τους μαθητές/τριες των απομακρυσμένων νησιών να έρθουν σε επαφή με στοιχεία πολιτισμού, ξένων γλωσσών, νέων τεχνολογιών κλπ.

• Προτεραιότητα και επανασχεδιασμός στην Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Θεωρούμε το μοντέλο του κεντρικού σχεδιασμού μη λειτουργικό για τις νησιωτικές περιοχές και προτείνουμε τη δημιουργία αποκεντρωμένων βιώσιμων περιφερειακών επιμορφωτικών δομών με την υποστήριξη των Τ.Π.Ε και την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής Πύλης Νοτίου Αιγαίου (www.epyna.gr) για τη δημιουργία και λειτουργία Κέντρων βασισμένα στο μικτό σύστημα τηλεκπαίδευσης στις απομακρυσμένες περιοχές

• Δημιουργία και υποστήριξη υποδομών Τηλεκπαίδευσης για την «εξ αποστάσεως επιμόρφωση» των εκπαιδευτικών, την επικοινωνία των μαθητών αλλά και των κατοίκων των απομονωμένων νησιών στε να υλοποιηθεί η “Δια βίου μάθηση”

• Αύξηση του αριθμού των Σχολικών Συμβούλων τόσο της Π/θμιας όσο και της Δ/θμιας Εκπαίδευσης που να καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερες ειδικότητες.

• Ενεργοποίηση της σχετικής νομοθεσίας που προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία τριών (3) επιπλέον ΚΕ.Δ.Δ.Υ στη Νάξο, στην Κω και στην Κάλυμνο. Σύσταση θέσης Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής με έδρα τη Ρόδο. Ενίσχυση και δημιουργία νέων δομών ψυχικής υγείας(κινητές μονάδες, ιατροπαιδαγωγικά κέντρα κ.λπ.)

• Επαρκή στελέχωση των Τάξεων Υποδοχής, υποστηρικτικών θεσμών για την ομαλή σχολική ένταξη των παιδιών των μεταναστών στην Π.Ε&Δ.Ε.

• Ίδρυση και λειτουργία Τμημάτων Ένταξης και Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α.) και στελέχωσή των με εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής για την εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέτρα για Ενισχυτική Διδασκαλία σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.

• Έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Συσχέτιση της με τα περιβαλλοντικά προβλήματα του κάθε ν ησιού.

• Ουσιαστική στήριξη του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και σύνδεση του με τις τοπικές οικονομίες

β) Δημόσια Υγεία

Στο νησιωτικό χώρο η κατάσταση στο χώρο της δημόσιας υγείας, χαρακτηρίζεται επιεικώς απαράδεκτη. Παρά τη δημιουργία κτιριακών υποδομών, η στελέχωση των υγειονομικών υπηρεσιών, τόσο σε ιατρικό όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό, σε όλα τα επίπεδα (νοσοκομεία, κέντρα υγείας, πολυδύναμα περιφερειακά ιατρεία) παραμένει εδώ και πολλά χρόνια από ανεπαρκής έως προβληματική, ενώ οι ελλείψεις σε κρίσιμες ειδικότητες, παιδίατροι, καρδιολόγοι κλπ., καθιστούν τις υπηρεσίες ανέτοιμες για παροχή στοιχειωδών υπηρεσιών τόσο προς τους μόνιμους κατοίκους, όσο και στους χιλιάδες τουρίστες της καλοκαιρινής περιόδου. Ειδικότερα σε πολλά μικρά νησιά, η μονομελής στελέχωση των ιατρείων και μάλιστα από μη ειδικευμένους γιατρούς καθιστά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών σχεδόν ανύπαρκτη. Όσο για τις διακομιδές των έκτακτων περιστατικών, αυτές χαρακτηρίζονται από τριτοκοσμικές συνθήκες, αφού χρησιμοποιούνται κάθε είδους μέσα (ακόμα και ψαροκάϊκα).

Στο νησιωτικό χώρο, πέραν του κεντρικού αιτήματος για αύξηση των κρατικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, απαιτείται πολύπλευρη στήριξη της δημόσιας υγείας σε όλα τα επίπεδα και Υγειονομική περίθαλψη που να παρέχει αίσθημα ασφάλειας σε όλους τους νησιώτες.

Προτεινόμενα άμεσα μέτρα: ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με έμφαση στον τομέα της πρόληψης, κατάργηση της παροχής υγείας από τα ασφαλιστικά ταμεία, αντιμετώπιση της στελέχωσης των νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων μέσω της πρόσθετης παροχής κινήτρων (οικονομικών, εκπαιδευτικών, υπηρεσιακής εξέλιξης κ.α.), δημιουργία Περιφερειακών ΕΚΑΒ κατάλληλα στελεχωμένων και τα οποία να διαθέτουν πτητικά και πλωτά μέσα κατάλληλα εξοπλισμένα. Για της πολυνησιακούς νομούς του Αιγαίου μπορεί να αξιοποιηθεί η θετική εμπειρία της Δωδεκανήσου, του μικρού πλωτού πολυϊατρείου “το Δελφίνι της Ελπίδας”, που λειτουργεί υπό την αιγίδα αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με χρηματοδότηση του Υπουργείου Αιγαίου και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου.

γ) Κοινωνική Πολιτική και Πρόνοια

Η άσκηση Κοινωνικής πολιτικής με την ευρύτερη έννοια του όρου είναι μια σύνθετη και πολύπλευρη διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια, χάρις και στην εισροή ευρωπαϊκών κονδυλίων, το κεντρικό κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν προχωρήσει στην ίδρυση μονάδων, αλλά και στη λειτουργία σημαντικών προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας και στήριξης ειδικών ευπαθών κατηγοριών όπως, ηλικιωμένοι, ανύπαντρες μητέρες και ανήλικα παιδιά, ΑΜΕΑ κλπ.

Και στο Ν. Αιγαίο στοιχειωδώς έχουν αρχίσει και λειτουργούν αντίστοιχες δομές. Για να υπάρξει όμως ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και ευρύτερη κάλυψη των αναγκών, απαιτούνται γενναία μέτρα ολοκλήρωσης, στελέχωσης και αποκέντρωσης αυτών των δομών.

Απαιτείται η χάραξη μιας σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής που να ασκείται από τις πλησιέστερες στον πολίτη υπηρεσίες. Η αντιμετώπιση των σύνθετων προβλημάτων της εποχής μας (επαγγελματική κατάρτιση, αναλφαβητισμός, στήριξη της οικογένειας, προστασία παιδιών και υπερηλίκων, χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, παραβατικότητα ανηλίκων, κ.λπ) απαιτούν επάρκεια πόρων, συγκρότηση αντίστοιχων υπηρεσιών και συντονισμό σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και αυτοδιοίκησης.

Απαιτείται πριν απ’ όλα γενναία χρηματοδότηση, αλλά και ευρεία πολιτική αντίληψη, που θα θεωρεί την κοινωνική πολιτική υποχρέωση της Πολιτείας. Στα πλαίσια αυτά η συνεργασία όλων των βαθμίδων της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κρατικές δομές είναι απαραίτητη.