Τριτοκοσμικές συνθήκες στις φυλακές της Κω

Ίσως η έκφραση «κραυγή αγωνίας» να μην μας σοκάρει πλέον, με τόσα που έχουν δει τα μάτια μας και έχουν ακούσει τα αφτιά μας. Έχει καταντήσει κι αυτή, μία φράση του συρμού. Όμως, η πραγματικότητα, η αλήθεια, δεν μπορεί να ειπωθεί αλλιώς, παρά με μικρές, απλές λέξεις. Κραυγή αγωνίας, λοιπόν, βγαίνει από τις φυλακές της Κω, όπου, οι θάλαμοι των κρατούμενων δεν έχουν σε τίποτα να… ζηλέψουν από αντίστοιχους τριτοκοσμικούς. Μπορεί αυτή η κατάσταση να πληγώνει, να μας κάνει να αισθανόμαστε ντροπή και γιατί όχι, ακόμα και να μας φοβίζει, αλλά, οφείλουμε να την δούμε κατάματα. Ίσως έτσι καταφέρουμε να την αλλάξουμε. Το να ρίχνουμε τα σκουπίδια κάτω απ’ το χαλάκι, αποδείχτηκε ιδιαιτέρως καταστροφικό…

Το «εφτά νομά σ’ ένα δωμά», εδώ στις φυλακές της Κω, βρίσκει μεγάλο πάτημα. Τρεις θάλαμοι δυναμικότητας 90 ανθρώπων, «φιλοξενούν» 125!!! Στρώματα, παντού στρώματα. Στους διαδρόμους, στις γωνιές, ακόμα και κάτω από τα διώροφα κρεβάτια. Η «εικόνα» αποτροπιαστική, παρά τις πολύ φιλότιμες προσπάθειες όλων να την απαλύνουν.

Προσπάθειες που δείχνουν ανθρώπους με ιδιαίτερες ευαισθησίες, που για κάποιους λόγους, από πολύ σοβαρούς έως αστείους (αναφερόμαστε σε χρέη – όχι απαραίτητα μεγάλα – προς το δημόσιο ή χρήση ναρκωτικών), βρέθηκαν «πίσω από τα κάγκελα».

Αν λάβουμε δε, σοβαρά υπόψη μας τα σημερινά οικονομικά δεδομένα, πολύ εύκολα πλέον μπορούμε να σκεφτούμε ότι, εκτός από το γεγονός πως, όλοι μας είμαστε εν δυνάμει ανάπηροι (πολύ παλιά άποψη), είμαστε και εν δυνάμει κρατούμενοι…

 

Εν πάσει περιπτώσει, η συνέντευξη με τον διευθυντή των φυλακών Κω Βασίλη Καραθάνο και οι φωτογραφίες από τους θαλάμους που μας επέτρεψε να βγάλουμε και τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα γι’ αυτό, είναι άκρως αποκαλυπτικά της κατάστασης. Στο να κατανοήσουμε ακόμη περισσότερο το θέμα (παρά τα αρκετά ρεπορτάζ των προηγούμενων χρόνων), βοήθησε και η εμπειρία του κ. Καραθάνου, ο οποίος υπηρετεί σε φυλακές 25 χρόνια. Έχει περάσει από Γεντί Κουλέ, Διαβατά, Τρίκαλα, Κορυδαλλό (στο ψυχιατρείο) και τα τελευταία 17 χρόνια, βρίσκεται στην Κω, από όπου θα συνταξιοδοτηθεί.

Εκτιμούμε ότι, μέσα από την συνέντευξη βγαίνει όλη η «εικόνα» των φυλακών της Κω. Υπάρχουν ζητήματα, όπως ο τεράστιος αριθμός των κρατουμένων, ο ελάχιστος αριθμός των υπαλλήλων, η παντελής έλλειψη κοινωνικής δομής και η άμεση ανάγκη κατασκευής νέων φυλακών, που αφορούν στο κράτος και στις δομές του, αλλά μπορεί να «σπρώξει» και ο τοπικός παράγοντας. Υπάρχουν όμως και ζητήματα που μπορούν να επιλυθούν από την τοπική κοινωνία χωρίς καμία περαιτέρω παρέμβαση. Το πρώτο έχει να κάνει με την διαμόρφωση μιας αποθήκης για να λειτουργήσει ως εργαστήριο. Βλέπετε, ο προϋπάρχων χώρος καταργήθηκε, για να μπουν στρώματα… Με την βοήθεια του δήμου και την προσφορά ιδιωτών, μπορεί θαυμάσια να δημιουργηθεί αυτός ο χώρος, όπου θα φιλοξενηθούν ένα σωρό δράσεις.

Το δεύτερο έχει να κάνει με την έλλειψη ειδών ατομικής υγιεινής και καθαριότητας που κάνουν τη ζωή των κρατουμένων ακόμη δυσκολότερη και το τρίτο, με την έλλειψη τηλεκαρτών και τσιγάρων. Απλά πράγματα για τους… «απέξω», αλλά δύσκολα έως απρόσιτα πολλές φορές, για τους «μέσα».

Ερ: Κύριε Καραθάνο, πρώτα απ’ όλα, σε ποια κατάσταση βρίσκεστε από πλευράς στελέχωσης; Το ρωτάω αυτό, γιατί γνωρίζω ότι, αυτό το ζήτημα σας απασχολεί διαχρονικά.

Β.Κ.: Όπως το είπατε, είναι ένα πρόβλημα διαχρονικό. Για να καταλάβετε τι συμβαίνει, θα σας πω ότι, ενώ έπρεπε να ήμασταν πάνω από 50 άτομα, δεν ξεπερνάμε τα 27 – 28. Η δε εξωτερική φρουρά έπρεπε να είναι 52-53 άτομα και είναι μόνο 22. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τις βάρδιες, ειδικά με τις νυχτερινές, διότι εμείς δουλεύουμε σε 24ωρη βάση. Υπάρχει ώρα της νύχτας που είναι ένας άνθρωπος μόνος του εσωτερικά και δύο εξωτερικά για όλο το συγκρότημα της φυλακής. Στα γραφεία, ενώ χρειαζόμαστε 3 πανεπιστημιακής εκπαίδευσης έχουμε 1, ενώ διοικητικοί είμαστε μόνο 3 άτομα. Για να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα γραφεία, έχω πάρει 4 άτομα από το φυλακτικό προσωπικό.

Το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού, αφορά σε όλες της φυλακές της Ελλάδας. Ενώ θα μπορούσαν να λειτουργούν τρεις καινούργιες φυλακές, δεν γίνεται, γιατί δεν προσλαμβάνεται προσωπικό.

Ερ: Πόσοι είναι οι κρατούμενοι οι φιλοξενείτε σήμερα;

Β.Κ.: Είναι 125. Έχουμε τρεις θαλάμους με 90 κρεβάτια και αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό. Οι 35 που περισσεύουν, κοιμούνται σε στρώματα στα δάπεδα, ανάμεσα στα κρεβάτια στους διαδρόμους και κάποιες φορές και κάτω από τα κρεβάτια….

Είναι ένα πρόβλημα που το έχω αναφέρει στο υπουργείο, έχουν έρθει άνθρωποι και προσπαθούμε να βρούμε λύσεις. Το θέμα είναι ότι, η εγκληματικότητα αυξάνεται μέρα με τη ημέρα και η κρίση ίσως την αυξήσει ακόμα περισσότερο, κάτι που κάνει ακόμα δυσκολότερη την κατάσταση. Ενώ οι χώροι σε όλες τις φυλακές είναι για 8000 κρατούμενους, έχουμε 12.500.

Ερ: Διαπιστώνεται το οξύμωρο του θέματος. Οι φυλακές δουλεύουν με προσωπικό λιγότερο και από το μισό που απαιτείται, την ίδια ώρα που οι κρατούμενοι έχουν αυξηθεί σε ποσοστό πάνω από 50%. Και με δεδομένο ότι, οι φυλακές της Κω «εξυπηρετούν» όλα τα Δωδεκάνησα…

Β.Κ.: Όλη την Ελλάδα.

Ερ: Δηλαδή;

Β.Κ.: Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κρατούμενοι που έχουν συλληφθεί σε άλλα μέρη της χώρας. Η εισαγγελία πρωτοδικών Αθηνών, λόγω μη άλλης δυνατότητας, στέλνει κρατούμενους σε φυλακές της περιφέρειας, μεταξύ αυτών και στη δική μας. Μπορεί να έχουμε κρατούμενους που έπραξαν αδίκημα στην Αλεξανδρούπολη, στη Σπάρτη και αλλού.

Ερ: Οι κρατούμενοί σας με ποια αδικήματα βαρύνονται;

Β.Κ.: Αυτή τη στιγμή, για τα πάντα. Έχουμε ισοβίτες, βαρυποινίτες, για φόνους, για ναρκωτικά, για μικροκλοπές, μη καταβολή χρεών προς το δημόσιο και όχι για εκατομμύρια, αλλά για μικροποσά.

Ερ: Δηλαδή, εάν ένας άνθρωπος καταδικαστεί για οφειλές προς το δημόσιο ή για κατοχή μικροποσότητας ναρκωτικών, θα βρίσκεται στο ίδιο κελί με έναν βαρυποινίτη, κ.λ.π.

Β.Κ.: Ακριβώς έτσι. Σε τρεις θαλάμους συνυπάρχουν απ’ όλα τα είδη των εγκλημάτων, από όλες τις ηλικίες, από διαφορετικές πατρίδες. Έχουμε κρατούμενους από 22 ετών έως 67. Οι περισσότεροι είναι μεταξύ 24 έως 30 ετών. Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι οι υπεράριθμοι κρατούμενοι και δυστυχώς, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Στεναχωριόμαστε όταν βλέπουμε τον άλλον να κοιμάται στο δάπεδο. Να παίρνει το στρώμα του τη νύχτα, να το στρώνει κάτω, να κοιμάται και το πρωί να είναι αναγκασμένος να το ξαναμαζέψει. Που είναι αναγκασμένος το βράδυ να απλώνει τα ρούχα του και το πρωί να τα ξαναμαζεύει, γιατί εκεί που κοιμάται, είναι ο διάδρομος που θα πρέπει να περπατήσουν οι υπόλοιποι. Ο χώρος που κοιμάται τη νύχτα, είναι αυτός που ο άλλος θα πρέπει να περάσει για να πάει στην τουαλέτα. Φανταστείτε ότι, κάποιος μπορεί να κοιμάται κάτω από το κρεβάτι αλλουνού, στο δάπεδο. Αυτό είναι το μεγαλύτερό μας πρόβλημα, το βασικό πρόβλημα της φυλακής της Κω. Κατά τα άλλα, πιστεύω ότι, προσφέρουμε πολύ καλύτερες συνθήκες διαβίωσης από άλλες με καλύτερες εγκαταστάσεις φυλακές.

Ερ: Φαντάζομαι ότι, εάν υπάρχουν άλλα προβλήματα, θα μοιάζουν πολύ μικρά…

Β.Κ.: Από θέμα διατροφής, δεν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα. Εκτός από τον κρατικό προϋπολογισμό, έχουμε μεγάλες προσφορές από τους ντόπιους, από άλλα νησιά, ακόμα και από την Αθήνα. Ο κ. Κοντοβερός που έχει κατεψυγμένα, η μητρόπολη Κω και Καλύμνου, διάφοροι σύλλογοι, κόσμος που περνάει από δω, ξενοδοχεία, μας βοηθάνε όσο μπορούν και τους ευχαριστούμε. Θέλω να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά τον μητροπολίτη μας για τη συνεχή προσφορά του. Για ένα μικρό νησί, η προσφορά είναι μεγάλη.

Ερ: Με τις υπόλοιπες ανάγκες των κρατουμένων, τα γίνεται;

Β.Κ.: Υπάρχει ανάγκη να καλύψουμε τα είδη καθαριότητας και ατομικής υγιεινής. Ξυριστικά, οδοντόβουρτσες, οδοντόκρεμες, σαμπουάν, διάφορα απορρυπαντικά για πλύσιμο ρούχων, καθαρισμό κοινόχρηστων χώρων.

Κύρια αυτά που λείπουν από τους κρατούμενους, είναι οι τηλεκάρτες και τα τσιγάρα.

Ερ: Κύριε Καραθάνο, θυμάμαι πριν λίγα χρόνια που είχαν εφαρμοστεί κάποια προγράμματα για εκμάθηση υπολογιστών, που είχαν γίνει μαθήματα αγιογραφίας… Σήμερα, τι;;

Β.Κ.: Σήμερα δεν γίνεται τίποτα, γιατί δεν υπάρχει ο κατάλληλος χώρος. Αυτός που υπήρχε, αυτή τη στιγμή έχει γίνει θάλαμος κράτησης.

Ερ: Με το μποστανάκι που υπήρχε, τι γίνεται; Υπάρχει;

Β.Κ.: Το μποστάνι συνεχίζει να υπάρχει και πάντα θα υπάρχει. Αυτό δεν μπορεί να μας το κόψει κανένας, γιατί εκεί δεν μπαίνουν κρεβάτια κρατουμένων… Έχω έρθει σε επαφή με το ΙΕΚ του κ. Καμπανή για να έρθει έστω ένας αγιογράφος να κάνει μαθήματα έστω μέσα στην εκκλησία μας, αλλά υπάρχει πρόβλημα λόγω έλλειψης χρόνου. Να σας πω ότι, ένα μάθημα εκμάθησης γερμανικών πρώτου επιπέδου με πρόγραμμα της ΝΕΛΕ, έγινε με επιτυχία, αλλά είχαμε πρόβλημα χώρου. Το παρακολούθησαν 13 κρατούμενοι και το μάθημα επί 4 μήνες γινόταν στον χώρο του επισκεπτηρίου των δικηγόρων. Έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές με διάφορους ανθρώπους από το υπουργείο για να έρθουν να κάνουν κάποια προγράμματα, αλλά δεν έχουμε χώρο.

Ερ: Υπάρχει χώρος γύρω από το κτίριο, που θα μπορούσε να στεγάσει τέτοιες δραστηριότητες ή να τοποθετηθούν κάποια λυόμενα;

Β.Κ.: Υπάρχει ένας χώρος στο εξωτερικό προαύλιο της φυλακής προς το ποτάμι με μία αποθήκη, που θα μπορούσε να γίνει εργαστήριο, αλλά είναι σαν γιαπί. Δεν έχει δάπεδα, πόρτες, παράθυρα…

Ερ: Εάν βρίσκονταν ιδιώτες να προσφέρουν ό,τι λείπει ή εάν βοηθούσε ο δήμος, θα μπορούσατε να το λειτουργήσετε;

Β.Κ.: Εάν υπάρξει διάθεση να γίνει αυτό, μπορώ να συνεννοηθώ με το υπουργείο και εφόσον μου επιτρέψουν να ανοίξω μία εσωτερική πόρτα με ασφάλεια, ελεγχόμενη ηλεκτρονικά, θα το κάνουμε. Μακάρι να βρεθούν άνθρωποι να βοηθήσουν και μακάρι να μας το επιτρέψει το υπουργείο, γιατί υπάρχει η διάθεση από τους κρατούμενους να ασχοληθούν με κάτι δημιουργικό. Ήδη, μόνοι τους κάνουν κάποιες χειροτεχνίες, ζωγραφίζουν τους τοίχους των φυλακών. Ασχολούνται και θέλουν να ασχοληθούν, αλλά δεν υπάρχει ο χώρος.

Ερ: Κύριε Καραθάνο, ακούσαμε στην ΕΡΑ Ρόδου να μιλάει κρατούμενος, να περιγράφει την κατάσταση και απελπισμένος να δηλώνει ότι, για να λυθεί το πρόβλημα θα πρέπει να σας πιάσουν όμηρο…

Β.Κ.: Ίσως έδειξε υπερβάλλοντα ζήλο. Δεν έχουμε τέτοιο πρόβλημα..

Ερ: Επιτρέψτε μου να πω ότι, δεν είναι υπερβολή, αλλά μία κραυγή αγωνίας.

Β.Κ.: Το ξέρω και σας είπα ότι, υπάρχει πρόβλημα. Προσπαθούμε να το λύσουμε με χίλιους δυο τρόπους. Εδώ και 15 ημέρες έχουμε αποφυλακίσει κάποιους ανθρώπους και δεν δεχόμαστε καινούργιους. Αυτή την εβδομάδα θα φύγουν 10 – 15 άτομα. Το πρόβλημα το γνωρίζει και ο γ.γ. του υπουργείου που είχε έρθει το καλοκαίρι και η κυρία εισαγγελέας.

Ερ: Πόσοι είναι οι έλληνες και πόσοι οι αλλοδαποί;

Β.Κ.: Περίπου το 60 - 65% είναι αλλοδαποί

Ερ: Κύριε Καραθάνο, ακούσαμε το εξής τραγικό. Υπάρχουν άνθρωποι που, στο τέλος της τουριστικής περιόδου κάνουν ένα μικροαδίκημα, μόνο και μόνο για να φυλακιστούν τους 4-5 μήνες του χειμώνα, επειδή δεν έχουν πού να πάνε…

Β.Κ.: Παλιότερα, το είχα συναντήσει με κάποιον Κώο, ο οποίος είχε έρθει δύο συνεχόμενους χειμώνες στη φυλακή μας. Το καλοκαίρι έβγαινε, γιατί θα έβρισκε μία δουλειά για το φαγητό του και έστω μία ξαπλώστρα για να κοιμηθεί. Αλλά τον χειμώνα, δεν είχε πού να πάει… Θυμάμαι, είχε πάει εδώ κοντά σε ένα μίνι μάρκετ, είχε πάρει μια κονσέρβα και ένα μπουκάλι κρασί και έκατσε μέσα μέχρι το πρωί που τον βρήκε ο ιδιοκτήτης. Τον δίκασαν 4-5 μήνες και τον επόμενο χρόνο, έκανε τα ίδια…

Ερ: Ποια η άποψή σας για την κατασκευή νέων σύγχρονων φυλακών εκτός πόλης;

Β.Κ.: Είχε γίνει μία σοβαρή κίνηση από τον τότε υπ. Δικαιοσύνης Γιαννόπουλο και μάλιστα, μας είχαν ενημερώσει εγγράφως ότι, θα δίδονταν η δυνατότητα να διατεθούν 220 εκ. δρχ. για την προεργασία και προετοιμασία του πλάνου και των σχεδίων, είχε ξεκινήσει μία σοβαρή προσπάθεια ο τότε διευθυντής σε συνεργασία με τον δήμο, αλλά σε ένα επαρχιακό συμβούλιο, κάποιοι άνθρωποι είχαν αντίρρηση και έτσι δεν ελήφθη η απόφαση. Να σας πω ότι, είχε βρεθεί και ο χώρος, στην περιοχή που βρίσκονται τα πετρέλαια στο Ψαλίδι, που δεν θα ενοχλούσε κανέναν. Θα χτιζόταν ένα κατάστημα κράτησης 250 ατόμων με δυνατότητα στέγασης μέχρι 400 άτομα και προσωπικό 120 άτομα. Αυτό σημαίνει ότι, θα είχαν δουλειά τόσοι άνθρωποι. Εκτός αυτού, να σας πω ότι, σήμερα, οι κρατούμενοι που έχουμε προσφέρουν 500 – 600 χιλ. ευρώ και ίσως παραπάνω, στην τοπική αγορά. Φανταστείτε τι θα πρόσφεραν οι 400 για όλο τον χρόνο. Είναι κάποια σοβαρά πράγματα που δεν τα σκέφτηκαν σωστά και σοβαρά εκείνη την ημέρα που πήραν την απόφαση.

Ερ: Σήμερα πού βρίσκεται αυτή η υπόθεση;

Β.Κ.: Έχει γίνει μία κίνηση από τον δήμαρχο, ο οποίος θέλει να ανακινήσει το θέμα. Έχει κάνει συνάντηση στο υπ. Δικαιοσύνης, έχει πάρει το οκέι αν βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος χρηματοδότησης να το προχωρήσει. Μακάρι να βρεθεί. Αν και πλησιάζω προς το τέλος της καριέρας μου, θα χαρώ πάρα πολύ να μεταφερθούμε σε μία καινούργια φυλακή. Ας σκεφτεί η κοινωνία της Κω πως, αυτό θα είναι προσφορά προς το νησί και όχι επιβάρυνση.

Ερ: Πώς είναι η σχέση σας με τους κρατούμενους; Βέβαια, καλό θα ήταν να μιλήσω με τους ίδιους…

Β. Κ.: Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να μιλήσετε, αν πάρω άδεια από το υπουργείο. Οι σχέσεις μας είναι άριστες, Η πόρτα μου είναι ανοιχτή όλη την ημέρα, γιατί δεν υπάρχει κοινωνική υπηρεσία και κάνω και τέτοια χρέη. Δεν υπάρχει ούτε γιατρός, ούτε ψυχολόγος, ούτε κοινωνικός λειτουργός. Η βοήθεια προσφέρεται από εμένα και τους αρχιφύλακες. Τώρα τελευταία, συνεργαζόμαστε, όποτε παραστεί ανάγκη, με τον ψυχίατρο που έχει έρθει στο νοσοκομείο, ο οποίος έχει εμπειρία σε θέματα ναρκωτικών.

Ερ: Ο επίλογος δικός σας.

Β.Κ.: Η φυλακή είναι ένας χώρος που μπορεί ο καθένας μας να βρεθεί, ιδίως σήμερα με τα τόσα οικονομικά προβλήματα. Θα ήθελα, ο κόσμος να μην βλέπει τη φυλακή σαν ένα κάτεργο. Ναι μεν είναι ένας κλειστός χώρος για λόγους ασφαλείας, αλλά αυτοί οι άνθρωποι που είναι μέσα, είναι παιδιά δικά μας, είναι συγγενείς, γονείς, αδέλφια. Είναι κάποιας μάνας και κάποιοι πατέρα παιδιά. Σε αυτό θέλω μόνο να σταθώ. Ο καθένας που θέλει να έρθει να μας δει, να ξέρει ότι, η πόρτα μας είναι πάντα ανοιχτή.

Πηγή: http://stathmosnet.gr/