Άσκηση για τσουνάμι στο Αιγαίο

Με σενάριο που θυμίζει το καταστροφικό συμβάν του 1956, ομάδα επιστημόνων από (σχεδόν) όλες τις μεσογειακές χώρες, ετοιμάζεται για τα χειρότερα

Κώστας Μακρόπουλος, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Φωτογραφίες αρχείου από το τσουνάμι στις Κυκλάδες το 1956).

Στην προσπάθεια αυτή συμμετέχουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές και μεσογειακές χώρες. Τα κέντρα αυτά διακρίνονται σε αυτά που, σε περίπτωση εκδήλωσης τσουνάμι, θα στείλουν προειδοποίηση (tsunami providers) και σε αυτά που έχουν δηλώσει ότι θέλουν να παίρνουν προειδοποιήσεις, αποδέκτες (tsunami recipients), έχοντας καθορίσει και για ποιες παράκτιες περιοχές θέλουν να γίνεται η εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας σε περίπτωση εκδήλωσης τσουνάμι.



Το Ελληνικό Κέντρο είναι ένα από τα πέντε κέντρα προειδοποίησης (tsunami provider), μαζί με αυτά των Τουρκίας, Γαλλίας, Πορτογαλίας και Ιταλίας.

«Με το ΦΕΚ 163 στις 21-9-2010 ιδρύθηκε στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι» μας λέει ο Κώστας Μακρόπουλος, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Η ενέργεια αυτή είναι στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας της UNESCO να δημιουργηθούν τέτοια κέντρα και στη Μεσόγειο, μετά τα καταστροφικά τσουνάμι της Σουμάτρας ( 26-12- 2004) με 230.000 νεκρούς και της Ιαπωνίας (11-3-2011) με 15.883 νεκρούς και 2.651 αγνοουμένους.

"Μεταξύ των σεισμολογικών κέντρων υπάρχει ηλεκτρονική διασύνδεση, η οποία πραγματοποιείται προς τις αρμόδιες υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας των χωρών με τρεις διαφορετικούς τρόπους: Fax, e-mail και μέσω των δορυφόρων που διαθέτουν οι μετεωρολογικές υπηρεσίες των χωρών αυτών. Αυτό για να είναι βέβαιο ότι το μήνυμα θα φτάσει εγκαίρως στον προορισμό του, που είναι οι υπηρεσίες κάθε χώρας".

Ο ίδιος μας λέει πως πιθανά σενάρια άσκησης είναι εκτός από της Αμοργού και το αντίστοιχο, σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, του σεισμού του 365 μ.Χ., του μεγαλύτερου της ΝΑ Μεσογείου, των 8,2 Ρίχτερ.

Οι λεπτομερείς περιγραφές των αποτελεσμάτων του τσουνάμι που προκάλεσε στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, από σύγχρονους παρατηρητές, θυμίζουν έντονα αυτά της Ιαπωνίας (11-3-2011), με καράβια (της τότε εποχής) να βρίσκονται στις στέγες σπιτιών ή στον παράλληλο δρόμο αυτού της παραλίας. Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις όπως και για άλλες αντίστοιχες, με τη βοήθεια κατάλληλων προγραμμάτων, έχουν υπολογιστεί και αποθηκευθεί σε τράπεζα δεδομένων σενάρια πιθανών επιπτώσεων για μεγάλη γκάμα σεισμικών μεγεθών και τεκτονικά χαρακτηριστικά πολλών περιοχών του ελληνικού χώρου.

«Για την εξασφάλιση του σημαντικού παράγοντα, που είναι η έγκυρη και κυρίως η έγκαιρη ενημέρωση, την πρώτη εβδομάδα κάθε μήνα γίνονται ασκήσεις ετοιμότητας. Έτσι, κάθε ένα από τα πέντε κέντρα προειδοποίησης, με τη σειρά στέλνουν, σε ώρα που αυτό επιλέγει, μήνυμα για "ψευδο-τσουνάμι", τόσο στα άλλα τέσσερα κέντρα όσο και σε όσα από τα κέντρα-αποδέκτες.

“Εκτός αυτών των ανά μήνα ασκήσεων, έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα δύο "γενικές" ασκήσεις. Στην τελευταία το Γ.Ι. ήταν το κέντρο που οργάνωσε και έστειλε το μήνυμα για εκδήλωση τσουνάμι με στοιχεία αντίστοιχα εκείνου που έγινε το 1956 στην Αμοργό με ύψος που ξεπέρασε τα 15-20 μέτρα, με σοβαρές βλάβες και στα γύρω νησιά.

“Το μήνυμα το στείλαμε σχεδόν σε όλους τους φορείς Πολιτικής Προστασίας των ευρωπαϊκών και μεσογειακών χωρών, μέχρι και τις σκανδιναβικές. Μην ξεχνάμε ότι στην περίπτωση της Σουμάτρας υπήρξαν θύματα από πολλές χώρες της Β. Ευρώπης. Κάθε μήνυμα άσκησης ετοιμότητας βασίζεται σε όσο το δυνατόν πιο πιθανό σενάριο παρμένο από την προϊστορία της κάθε περιοχής».



Όσο για τις περιοχές της Μεσογείου όπου σημειώνονται τα μεγαλύτερα τσουνάμι, αυτά είναι κυρίως στα νοτιοανατολικά, δηλαδή στην περιοχή μας, μια και η κύρια αιτία είναι η γένεση μεγάλου σεισμού, και η μακρά Ιστορία μας έχει καταγράψει επανειλημμένα τέτοιους μεγάλου μεγέθους σεισμούς.

Όλα αυτά βεβαίως φαίνονται πιο εύκολα την ώρα που όλα τα σεισμολογικά κέντρα της χώρας έχουν υπαχθεί κάτω από την ίδια επιστημονική ομπρέλα.

«Πράγματι, μια και με τους 140 σεισμολογικούς σταθμούς που είναι σήμερα συνδεδεμένοι απευθείας με το Γεωδυναμικό, όπως και με τα τρία Παν/μια: Αθηνών, Θεσ/νίκης και Πατρών, ο υπολογισμός των παραμέτρων κάθε σεισμού πάνω από Μ=2,5 είναι εφικτός και κυρίως με μικρότερες ασάφειες, το γεγονός της ενοποίησης των σεισμολογικών δικτύων με συντονισμό από το Γ.Ι. και με βάρδια 24/7/365 έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των επιστημόνων και ελαχιστοποίησης των όποιων αντιθέσεων (έχει ελαχιστοποιηθεί το "τσακώνονται πάλι οι σεισμολόγοι")».

Ως κατακλείδα και επιμύθιο συνάμα, μια και αυτές τις μέρες ολοκληρώνεται η επιτυχημένη θητεία του κ. Μακρόπουλου στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (στην κούρσα της διαδοχής συμμετέχουν οι σεισμολόγοι: Ακης Τσελέντης, Γιώργος Δρακάτος, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Νίκος Μελής), τον ρωτήσαμε πώς ένας σεισμολόγος με τόσο μακρά και επιτυχημένη θητεία θα ξεκινούσε τα απομνημονεύματά του. Σοφή η απάντησή του: «Εχουν περάσει 42 χρόνια από την πρώτη μου διάλεξη στον 6ο όροφο της Ιπποκράτους 33, όπου διαβεβαίωνα τους φοιτητές μου ότι "η πρόγνωση συγκεκριμένου σεισμού σύντομα θα πάψει να είναι ουτοπία", και δυστυχώς σήμερα δεν θα τολμούσα καν να το επαναλάβω».

www.enet.gr/

Πηγή: http://www.grafida.net