Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012

Ένα αντίο στη Λουκία Ρικάκη

Σε μια απ΄ τις ιστορίες της, που έχουν την αλήθεια των παραμυθιών, λίγο πριν φύγει το 2011, έφυγε η γνωστή στο νησί της Κω σκηνοθέτις Λουκία Ρικάκη και ταξίδεψε στη «θάλασσά της τη σκοτεινή», τη μεγάλη της αγάπη, μετά μακρύ αγώνα με τον καρκίνο. ορίες, που έχουν την αλήθεια των παραμυθιών βούτηξε η Λουκία και ταξίδεψε. «Πάντα η θάλασσα, όσο άγρια κι αν φαίνεται, είναι τρυφερή - να γιατί κι η αληθινή αγάπη ανασαίνει σε άγρια νερά», γράφει στο μπλοκ της.
Γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε Iστορία της Tέχνης, Kινηματογράφο, Γραφικές Tέχνες και Φωτογραφία στο Dartington College of Arts στην Aγγλία.
Ίδρυσε τις εταιρείες Orama και Tricky Films, ίδρυσε και διηύθυνε τις 2 θεατρικές σκηνές στο «104-Kέντρο Λόγου και Tέχνης», ήταν παραγωγός της πιο πρωτοποριακής, την δεκαετία του '80, νεανικής τηλεοπτικής εκπομπής για τις τέχνες, τα «Χρώματα», δίδαξε ηθοποιία στο «Εργαστήρι» του Β. Διαμαντόπουλου και στα σεμινάρια του οίκου Christie's στην Ελλάδα, διατέλεσε tutor στα εκπαιδευτικά προγράμματα στελεχών στο European Youth Center του Συμβουλίου της Ευρώπη, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της IYF International Youth Federation και συντονίστρια του προγράμματος έρευνας για τα οπτικοακουστικά στην παιδεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μέλος της επιτροπής εκπαίδευσης European Youth Forum.

Γνωρίζοντας η ίδια τον διαχρονικό αντιεξουσιαστικό ρόλο της σάτιρας, ίδρυσε και διηύθυνε το πρώτο Standup Comedy Club στην Αθήνα, που λειτουργεί και σήμερα. Γύρισε πολλές ταινίες, ανάμεσά τους θα ξεχώριζα το «Κουαρτέτο σε 4 κινήσεις», «Τα λόγια της σιωπής», το « Αιγαίο των ποιητών», «Όνειρα σε άλλη γλώσσα» κ.ά. Παράλληλα, έγραφε ιστορίες σαν παραμύθια. Το τελευταίο της βιβλίο «Παραμύθια της αγάπης και της ελπίδας», αγκαλιάστηκε από πολύ κοινό.
Υπήρξε για 10ετία διευθύντρια του Φεστιβάλ της Ρόδου Ecofilms (για θέματα περιβαλλοντικά) και του Εcokids με στόχο τον μαθητόκοσμο. Δική της ιδέα ήταν η διοργάνωση στην Κω του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ» που αφορά θέματα Υγείας, το μοναδικό φεστιβάλ αυτού του είδους στον κόσμο, του οποίου υπήρξε η Ψυχή και η καλλιτεχνική Διευθύντρια. Παρότι δύο μόνο φεστιβάλ έγιναν, φάνηκε η δυναμική και η προοπτική της επίδρασής του στην ανάδειξη μιας ιδιαίτερης πολιτιστικής φυσιογνωμίας του νησιού.

Μακάρι να βρεθεί άξιο άτομο, να συνεχίσει αυτή τη δραστηριότητα στο νησί μας, με μορφή εφικτή στους δύσκολους καιρούς. Μπορεί να γίνει αυστηρότερη επιλογή ταινιών, περικοπή του κόστους φιλοξενίας καλεσμένων και συνοδών μελών, ανά 2ετία, να στοχεύσει σε πιο μεγάλη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, με διαδραστικές συμμετοχές του μαθητόκοσμου κλπ. Το ότι «ενδιαφέρει λίγους» (;), είναι ένα άκριτο επιχείρημα.
Δεν είναι λίγες οι δραστηριότητες ενός Δήμου που δεν μπορεί να απευθύνονται σε όλους τους δημότες! Καμιά μειονότητα εξάλλου δεν απεμπολεί τα δικαιώματά της! Ούτε η παρούσα οικονομική κρίση είναι άλλοθι για πολιτιστική νιρβάνα. Και στη Θεσ/νίκη και στη Δράμα και στη Χαλκίδα έγιναν και φέτος κινηματογραφικά φεστιβάλ, με πολύ ελαττωμένο προϋπολογισμό κι όμως, ήταν πετυχημένα, δημιουργώντας σημαντική οικονομική και πολιτιστική ανάσα στην τοπική κοινωνία.
Θυμάμαι στον απόηχο του πρώτου φεστιβάλ Υγείας: «Όταν τα σώματα εξασθενούν, οι ψυχές αρρωσταίνουν περισσότερο. Κι αναρωτιέμαι: είναι ιερόσυλο να το αντιστρέψω; Τα σώματα εξασθενούν, όταν οι ψυχές αρρωσταίνουν».

Στο πρόσφατα βραβευμένο ντοκιμαντέρ της Λ.Ρ. «Σχέδιο ΣΩΤΗΡΙΑ- Μνήμη και Ασθένεια στον εικαστικό λόγο», έδειχνε το πώς παρότρυνε απόφοιτους της σχολής καλών τεχνών να διακοσμήσουν με έργα τους το νοσοκομείο ΣΩΤΗΡΙΑ, για να αλλάξει ο καταθλιπτικός χώρος. Στην παρουσίασή του στο βιβλιοπωλείο Ιανός, η σκηνοθέτης, (α-)βέβαιη για το επερχόμενο τέλος, δεν μπόρεσε να συγκρατήσει ένα δάκρυ όταν τέλειωσε με το στίχο του Ρίτσου: "Κόσμε όσο κι αν πονάς, όλα ξαναρχίζουν πάλι!". Τη χρονιά που πέρασε, η Ρικάκη κέρδιζε τις καθημερινές μάχες με τον καρκίνο, ξαναρχίζοντας κάθε μέρα τη ζωή της αλλά έχασε τον πόλεμο με το θάνατο. Ίσως και να τον άφησε να τη νικήσει, για να μη σκηνοθετήσει ένα τέλος «καθ΄ υπαγόρευσιν». Μπορεί πάλι και να ήθελε να σκηνοθετήσει στο καιρό της πολύπλευρης κρίσης, σε μια Χώρα των Θαυμάτων ή στη Χώρα του Ποτέ. «Οι άνθρωποι που είναι ο εαυτός τους, δεν θέλουν να γίνουν τέλειοι», λέει ένα 13χρονο παιδί σ’ ένα έργο της. Μάλλον η Λουκία έβλεπε απάνθρωπη επιτήδευση σε μια τέτοια «τελειότητα».

Κι έμεινε μέχρι το τέλος, ανθρώπινα «ατελής»: με τα ατίθασα παιδιάστικα ξανθά μαλλιά, τα γυαλιά με το χοντρό σκελετό, το αφτιασίδωτο εφηβικό πρόσωπο, το έθνικ ντύσιμο, τη θηλυκότητα που «γεννά» κι όχι αυτή που αυτοαναλώνεται στην επίδειξή της, αεικίνητη, υπερδραστήρια, πολύπλευρη προσωπικότητα, φιλική, χαμογελαστή, πνευματώδης, επικοινωνιακή, παθιασμένη, ειλικρινής, αισιόδοξη, τρυφερή, ευάλωτη, χαμογελαστή, με μεταφυσικές αναζητήσεις και καταφυγές τον τελευταίο της καιρό. Γιατί, όπως λέει ο ποιητής, «Αν είναι ανθρώπινος ο πόνος, δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονούμε…» (Γ.Σ.).
Καλό ταξίδι. Ο καλοκαιρινός «Ορφέας» θα έρχεται στον Άδη να σε βρίσκει να σκηνοθετείς την χαμένη Ευρυδίκη του.
της Έλλης Καρανίκα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου